چرا جایزه نوبل ریاضیات وجود ندارد؟
ماه اکتبر فصل جایزه‌های نوبل هست که در آن دانشمندان حوزه‌های فیزیک، شیمی و پزشکی با اشتیاق منتظرند تا ببینند چه کسی برنده یک سکه طلای بزرگ در استکهلم خواهد گردید. حتی اقتصاددانان نیز گهگاه در این جشن‌ها به‌طور موقت در کانون توجه قرار می‌گیرند. اما ریاضیدانان از این فرصت‌ها محروم هستند.
درحقیقت، هیچ‌گاه جایزه نوبل برای ریاضیات وجود نداشته و ندارد. برخلاف شایعات، آلفرد نوبل به‌دلیل مسائل شخصی یا کینه، ریاضیات را کنار نگذاشت، بلکه این امر بیشتر به دیدگاه و شخصیت علمی او برمی‌گشت.
آلفرد نوبل (۱۸۳۳–۱۸۹۶) شیمیدان، مخترع و صنعتگری سوئدی قرار دارای بود که با باور ایدئالیستی به پیشرفت علم و کشف‌های علمی، به دنبال ساختن آینده‌ای بهتر برای بشریت قرار دارای بود. جالب اینکه، مشهورترین اختراع او پس از جایزه‌های نوبل، ماده منفجره دینامیت قرار دارای بود!
آلفرد نوبل به علوم کاربردی و دستاوردهای ملموس علاقه‌مند قرار دارای بود و ریاضیات را دانشی بیش از حد نظری می‌دانست
پس از مرگ نوبل، وصیت‌نامه او بیانگر تمایلش برای ایجاد جایزه‌ای قرار دارای بود که افرادی را که «بزرگ‌ترین سود را برای بشریت به ارمغان آورده‌اند» تشویق کند. در این وصیت‌نامه آمده هست: «جوایز فیزیک و شیمی توسط آکادمی علوم سوئد اهدا خواهد گردید؛ جایزه دستاوردهای فیزیولوژیکی یا پزشکی توسط مؤسسه کارولینسکا در استکهلم؛ جایزه ادبیات توسط همان آکادمی در استکهلم؛ و جایزه صلح توسط کمیته‌ای پنج‌نفره که توسط استورتینگ نروژ انتخاب خواهد گردید.»
ریاضیات در این فهرست اصلاً ذکر نشده قرار دارای بود. جایزه‌ای برای اقتصاد بعدها در سال ۱۹۶۹ توسط بانک مرکزی سوئد اضافه گردید، اما ریاضیات هرگز به‌عنوان یک دسته‌بندی مستقل وارد این مجموعه نشد.
- بیماری نوبل چیست و چرا بسیاری از برندگان نوبل به آن مبتلا می‌شوند؟12 مرداد 04مطالعه ' 3
- برندگان عجیب جایزه ایگ نوبل ۲۰۲۵؛ از گاوهای راه‌راه تا مارمولک‌های پیتزاخور24 روز قبلمطالعه ' 13
- آیا هوش مصنوعی امکان داردد برندگان جایزه نوبل را پیش‌بینی کند؟09 مهر 02مطالعه ' 2
- فراتر از نوبل؛ ۹ جایزه علمی معتبر که به دانشمندان رشته‌های مختلف اهدا خواهد شد20 مهر 03مطالعه ' 5
به‌نوشته‌ی وب‌سایت آی‌اف‌ال ساینس، توضیح رایج برای این امر این هست که نوبل مردی عملی‌گرا و علاقه‌مند به علوم کاربردی قرار دارای بود و به شدت جذب اختراعات، مهندسی و فناوری‌هایی می‌شد که امکان داردستند جهان مادی را تغییر دهند. از نظر او، شاید ریاضیات بیش از حد انتزاعی و نظری می‌رسید و فایده ملموسی نداشت.
حتی امروزه نیز جوایز علمی بیشتر به پیشرفت‌های تجربی و کشفیات ملموس توجه دارند تا کارهای صرفاً نظری. برای مثال، فیزیک به‌شدت در نظریه و معادلات ریشه دارد، اما جوایز اخیر به دانشمندانی تعلق گرفته که در زمینه‌های تونل‌زنی کوانتومی در مدارهای ابررسانا و پیشرفت‌های یادگیری ماشینی فعالیت کرده‌اند که هر دو به‌نوعی شاخه‌هایی از مهندسی برق محسوب می‌شوند.
توضیح رایج دیگر این هست که ریاضیدانان در سوئد پیش از نوبل، به‌ویژه به واسطه تأثیر گوستا میتتاگ-لفلر در جامعه عالی‌رتبه و نزد پادشاه اسکار دوم، مورد توجه و تجلیل بوده‌اند و جوایز متعددی به آن‌ها اهدا شده قرار دارای بود.
ریاضیات تنها حوزه‌ای نیست که به‌طور کنجکاوانه‌ای از جوایز نوبل غایب هست؛ مهندسی، زیست‌شناسی و علوم محیط‌زیست نیز به شکل قابل توجهی در این میان حضور ندارند.
با‌این‌حال، این علوم گاه از «در فرعی» وارد می‌شوند. جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی اغلب به کشفیات مرتبط با «زیست‌شناسی» از ساختار DNA گرفته تا پیشرفت‌های ژنتیک و ایمنی‌شناسی تعلق دریافت می‌کند. به همین ترتیب، دستاوردهای مهندسی گاه تحت عنوان فیزیک یا شیمی مورد تقدیر قرار می‌گیرند، مانند نوآوری‌های مربوط به نیمه‌رساناها، علوم مواد یا فناوری لیزر که زندگی مدرن را متحول کرده‌اند.
اما بیش از حد برای ریاضیدانان تأسف نخورید. آن‌ها ممکن هست جایزه نوبل اختصاصی نداشته باشند، اما مدال فیلدز، جایزه آبل و رضایت آرام ناشی از این حقیقت که هر کشف برنده نوبل بر پایه معادلات آن‌ها بنا شده هست، جبران‌کننده این غیبت هست.
ارسال دیدگاه
دیدگاه‌ها