در اعماق سرد و تاریک منظومهی شمسی، جرم مسافر میانستارهای 3I/ATLAS در حال فوران حجم عظیمی از آب به فضاست، آن هم در فاصلهای که چنین پدیدهای حدوداً غیرممکن ظاهراً. این کشف که دانشمندان را با معمایی جدید روبهرو کرده، امکان داردد درک ما را از ترکیبات شیمیایی منظومههای ستارهای دیگر برای همواره تغییر دهد.
تحلیلهای جدید دانشمندان بر اساس دادههای تلسکوپ فضایی نیل گرلز سوئیفت ناسا، در پژوهشی تازه انجام شده هست. رصدها که پیش از ناپدید شدن موقت دنبالهدار در پشت خورشید صورت گرفت، تابش فرابنفش قدرتمندی را ثبت کردند که نشانهای آشکار از وجود گاز هیدروکسیل (OH)، محصول جانبی تجزیهی آب هست. براساس یافتهها، این دنبالهدار با نرخ خیرهکنندهی حدود ۴۰ کیلوگرم در ثانیه — معادل یک شلنگ آتشنشانی پرفشار — بخار آب به فضا پرتاب انجام میدهد.
اطلس ممکن هست ذخایر آبی عظیمی را در خود پنهان کرده باشد
نکتهی شگفتانگیز اینجاست که این رویداد در فاصلهی حدود سه واحد نجومی (سه برابر فاصلهی زمین تا خورشید) از ستارهی ما رخ میدهد. معمولاً دنبالهدارها باید بسیار به خورشید نزدیک شوند تا گرمای آن باعث تصعید یا تبدیل مستقیم یخ هستهشان به بخار شود. رفتار غیرعادی 3I/ATLAS نشان میدهد که یا مکانیسم دیگری در کار هست و یا این جرم آسمانی ذخایر آبی عظیمی را در خود پنهان کرده هست.
دنیس بودویتس، استاد فیزیک در دانشگاه آبرن و از نویسندگان پژوهش، در بیانیهی مطبوعاتی اعلام کرد: «وقتی از یک دنبالهدار میانستارهای نشانهای از آب، یا حتی پژواک فرابنفش ضعیف آن، یعنی OH، شناسایی میکنیم، در واقع یادداشتی از یک سامانهی سیارهای دیگر را میخوانیم. این کشف به ما بیان میکند مواد اولیهی شیمی حیات فقط به منظومهی ما محدود نیست.»
دنبالهدار اطلس که به باور دانشمندان از مرکز کهکشان راه شیری آمده و شاید سه میلیارد سال از خورشید ما پیرتر باشد، نهتنها پنجرهای به سوی یک سامانهی ستارهای بیگانه، بلکه نچندین اوقات به گذشتهی دور کیهان هست. ترکیب شیمیایی عجیب این جرم، شامل نسبت بالای دیاکسید کربن به آب، آن را از دنبالهدارهای منظومهی ما متمایز انجام میدهد. دانشمندان گمان میکنند نور خورشید ممکن هست دانههای یخی را که از هسته جدا شدهاند، گرم کرده و باعث تبخیر آنها شود.
هماکنون، جرم میانستارهای 3I/ATLAS در پشت خورشید پنهان شده، اما انتظار میرود در اواخر نوامبر دوباره در آسمان ما پدیدار شود و فرصتهای بیشتری برای مطالعه فراهم کند.
زکسی زینگ، نویسندهی اصلی مقاله، با اشاره به دیگر اجرام میانستارهای، بیان میکند: «هر دنبالهدار میانستارهای تاکنون یک غافلگیری به همراه داشته هست. اوموآموا خشک قرار دارای بود، بوریسوف سرشار از مونوکسید کربن و حالا، اطلس در فاصلهای که انتظارش را نداشتیم، آب پس میدهد. هرکدام از این اجرام، دانستههای ما را دربارهی نحوهی شکلگیری سیارهها و دنبالهدارها از نو مینویسند.»
نتایج پژوهش در مجلهی The Astrophysical Journal Letters منتشر شده هست.
دیدگاهها