به گزارش پول و تجارت به نقل از روزنامه همشهری، شغل‌شان «واسطه‌گری فرزندپذیری» هست و هر جا سرک بکشی، هستند؛ از صفحات اینستاگرامی با دنبال‌کننده چندین‌صدهزارنفری تا مطب پزشکان متخصص زنان و نازایی. می‌گویند مسیر رسیدن به فرزندخوانده را هموار می‌کنند و ده‌ها کلیپ و ویدئو از آنها موجود هست که کودک بی‌سرپرست را به یک خانواده خواهان فرزند رسانده‌اند. بهزیستی اما آنها را انکار انجام می‌دهد و بیان می‌کند ما چنین واسطه‌هایی نداریم و فعالیت‌شان غیرقانونی هست. از شبکه‌های اجتماعی گرفته تا مطب پزشک زنان، هر کدام به بستری برای ارتباط با خانواده‌هایی تبدیل شده هست که از داشتن فرزند محروم هستند یا برای کمک به کودکان بی‌سرپرست پیشقدم شده‌اند. در نگاه اول این همراهی و کمک برای پیوند خانواده‌های جویای فرزند و کودکان ساکن در شیرخوارگاه‌ها، همان نقطه روشنی هست که می‌تواند سرمنشأ اتفاقات مبارکی باشد اما نیم‌نگاهی به آمار فسخ فرزندخواندگی، این نوع واسطه‌گری را نگران‌کننده نشان می‌دهد. در میان تمام آمارهای خشنودکننده بهزیستی در مورد خالی‌شدن شیرخوارگاه‌ها و مراکز نگهداری کودکان، خبرهایی مانند فسخ فرزندخواندگی 67کودک در سال 1402همان نقطه نگران‌کننده‌ای هست که نیاز به شفاف‌شدن فعالیت واسطه‌های فرزندپذیری را پررنگ انجام می‌دهد.
300دایرکت برای رسیدن به فرزندخوانده
میان افراد خیری که برای پیشرفت پرونده‌های فرزندپذیری، مشاوره می‌دهند و به‌عبارت دیگر تمام فوت و فن فرزندخواندگی را به خانواده‌ها آموزش می‌دهند، چندین در اینستاگرام شهرت بیشتری دارند. یکی از این افراد که در صفحه اینستاگرامش، خود را نویسنده و رمان‌نویس معرفی کرده به پناه خانواده‌ها برای پذیرش فرزند تبدیل شده هست و شلوغی تعداد مراجعان او را امکان دارد از بازخوردهایی که استوری می‌شوند، فهمید. به‌گفته این واسطه که خود را سفیر بهزیستی و شیرخوارگاه آمنه معرفی انجام می‌دهد، هر‌روز نزدیک به 300دایرکت از سوی خانواده‌های خواهان فرزند پاسخ داده خواهد گردید. بررسی صفحه این واسطه نشان می‌دهد که او علاوه بر راهنمایی، به یک همراه خانواده‌ها تبدیل شده هست؛ تا این قسمت، چنین پشتیبانی به فال نیک گرفته خواهد گردید، ماجرا زمانی پیچیده خواهد گردید که بهزیستی مهر تأیید بر حضور این واسطه‌ها نمی‌زند. این صفحه و صفحات مشابه بدون کوچک‌ترین توجهی به حفظ حریم خصوصی این کودکان، دست به انتشار تصاویر و ویدئوهایی از لحظه دیدار فرزندخوانده و خانواده می‌زند؛ البته که این موضوع در آینده می‌تواند شرایط را برای زندگی کودکان در دنیای واقعی با مشکل روبه‌رو کند.
این راز بین خودمان باشد
داستان فعالیت واسطه‌گران فرزندخواندگی به اینستاگرام محدود نمی‌شود. کافی هست که به مطب دکتر زنان و زایمان با تخصص خاص درمان نازایی مراجعه کنید، پزشکانی را می‌بینید که به زنان ناامید و درمانده از درمان‌های سخت درمان نازایی، پیشنهاد گرفتن فرزند از بهزیستی به‌عنوان خانواده میزبان را می‌دهند. مریم که در یکی از مطب‌های تهران با این موضوع مواجه شده قرار دارای بود، بیان می‌کند: «دکتر جلوی چشم من به زنی که برای بار دوم باردار نمی‌گردید، پیشنهاد فرزندخواندگی داد و شماره واسطه‌گری در نیاوران را داد که می‌تواند فرایند گرفتن فرزندخوانده را برای او سریع‌تر کند.» مریم ادامه آنچه در مطب دکتر زنان را شاهد بوده، اینطور روایت کرده: «نکته غم‌انگیز ماجرا این هست که دکتر به زن می‌بیان کرد که این شماره را بگیر و برو جلو، نهایتا اگر رفتی و آوردی و یک‌ماه یا دو‌ماه و حتی یک سال گذشت و دیدی شوهرت نمی‌خواهد، خودت از پس مسئولیتش بر‌نمی‌آیی یا هر‌چی، می‌توانی به بهزیستی برگردانی. نیازی هم به تعهد مالی یا به نام‌زدن ملک نیست.» رد و بدل‌شدن چنین کلماتی نشان از این واقعیت دارد که انتقادها به طرح‌های بهزیستی همچون طرح خانواده میزبان چندان دور از انصاف نبوده هست. چندین از چنین طرحی به‌عنوان راه‌حل موقت برای آرامش خانواده‌های ناتوان در فرزندآوری استفاده می‌کنند.
چرا باید نگران باشیم؟
در شرایطی که مرجع ملی حقوق کودک برای حفظ محرمانگی شناسنامه کودکان فرزندخوانده مشغول پیگیری هست تا مبادا تحت سرپرستی‌بودن این کودکان فاش شود، انتشار اطلاعات هویتی و تصویر این کودکان در فضای مجازی جای سؤال دارد. در کنار این نکته باید قبول کرد که داستان بازگرداندن فرزندخوانده‌ها معمولا در میان آمارهای فرزندخواندگی گم خواهد گردید اما همین سهل‌انگاری در روند فرزندخواندگی و فعال‌شدن واسطه‌ها برای تسهیل‌شدن مسیر، هشداری هست که با دقت بیشتری برای سرنوشت و حریم خصوصی این کودکان تصمیم گرفت. برای درک بهتر شرایط شاید بهتر باشد که بر خرده‌روایت‌هایی که تحت عنوان روایت کارشناس بهزیستی و شاهد عینی در شبکه اجتماعی ایکس(توییتر) ترند شده قرار دارای بود، تکیه کنیم. هرچند نمی‌شود از این نکته غافل ماند که چنین رفتارهایی جای چندانی میان خانواده‌های ایرانی ندارد، اما نمی‌توان از واقعیت چشم‌پوشی کرد. به‌عنوان مثال در روایت یک مشاور بهزیستی که در توییتر منتشر گردید، آمده‌قرار دارای بود: «زن و مردی بعد از چندین هفته کودک را به دفتر شعبه خانواده بهزیستی آورده‌اند و می‌گویند ما این بچه را نمی‌خواهیم، خیلی شیطان هست.»
انکار پشت انکار
واسطه‌های فعال در قامت اینفلوئنسرهای اینستاگرامی و مشاوران پزشکی هر چندین به شکل مستقیم نقشی در روند اداری فرزندخواندگی ندارند اما یکی با انتشار تصاویر کودکان و دیگری با پیشنهاد سرپرستی کودک برای حل‌کردن موقت مسائل خانواده، در مسیر لطمه‌زدن به این کودکان بدون پشتوانه حرکت می‌کنند. هر چندین این موضوع، حداقل در فضای مجازی به شکلی عیان قابل رؤیت هست، پیگیری‌های خبرنگار همشهری از مسئولان بهزیستی تنها به شنیدن جملاتی مشابه «ما این افراد را تأیید نمی‌کنیم.» و «اصلا چنین چیزی وجود ندارد.» ختم گردید و با وجود ارسال لینک صفحه برای بررسی دلیل انتشار تصاویر فرزندخوانده‌ها، نتیجه‌ای به‌دست نیامد.
دیدگاه‌ها