به گزارش پول و تجارت، شهرداری از «حذف اتباع غیرمجاز» و «استخدام هزار نیروی ایرانی» خبر می‌دهد، اما در کوچه و خیابان‌های مناطق شمالی هنوز کارگران افغان در لباس نارنجی دیده می‌شوند؛ بی‌مجوز، با دستمزد کمتر و بدون بیمه.
در همین حال، کارگران ایرانی از تأخیر چندماهه در پرداخت حقوق و نبود نظارت مؤثر بر پیمانکاران سخن می‌گویند؛ شکاف میان آمارهای رسمی و واقعیت میدانی، چهره‌ای تازه از بحران در نظام خدمات شهری تهران ترسیم کرده هست.
در چنین شرایطی، نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر تهران، در بیان کرد‌وگو با پول و تجارت از «چندبعدی بودن بحران خدمات شهری» و «ناتوانی شهرداری در اصلاح راهبردی ساختار پسماند» سخن بیان کرد. او معتقد هست مسأله صرفاً وجود کارگران غیرمجاز نیست، بلکه ریشه در نظام ناکارآمد پیمانکاری، ضعف نظارت، بی‌ثباتی پرداخت‌ها و نبود جذابیت شغلی برای کارگران بومی دارد.
مشروح گفتگوی مکتوب خبرنگار اقتصادنیوز با عضو شورای شهر تهران را بخوانید؛
******
خانم سلیمانی! شهرداری تهران اعلام کرده که نیروهای غیرمجاز حذف و حدود هزار پاکبان ایرانی جایگزین شده‌اند. با توجه به بررسی‌های شما در شورای شهر، وضعیت فعلی حوزه پسماند و خدمات شهری چگونه است؟
حقیقت امر این هست که هم‌اکنون متمرکز بر چندین موضوع دیگر و بررسی اسناد هستم، اما آخرین باری که به‌طور مستقیم در حوزه پسماند و کارگران خدمات شهری ورود کردم، مربوط به ایام جنگ دوازده‌روزه تحمیلی قرار دارای بود. در آن زمان، در چندین منطقه از تهران با مسائل جدی در این حوزه روبه‌رو شدیم.
عمق مشکلات در حوزه پسماند و خدمات شهری چندبعدی هست. با وجود تمام انتقاداتی که از جنبه‌های مختلف نسبت به مدیریت شهری دارم، باید بگویم شرایط در این حوزه بسیار پیچیده هست. از یک‌سو، حقوق کارگران و از جهات دیگر، روش‌های موجود در حمل پسماند، هر دو ناکارآمد شده‌اند و کارایی لازم را برای یک خوشه شهری از دست داده‌اند.
پیمانکاران نظارت‌گریز و اصلاحات نیمه‌کاره
با وجود اصلاحات مورد ادعای شهرداری، چرا هنوز مشکلات پرداخت و عملکرد پیمانکاران ادامه دارد؟ آیا ضعف نظارتی در این زمینه وجود دارد؟
نحوه عمل سیستم نظارتی و مدیریت خدمات شهری همچنان با اصلاحات نصفه‌ونیمه اجرا خواهد گردید و به‌نظر می‌رسد در مرحله آزمون‌و‌خطاست.در همین حال، بعضی از پیمانکاران در این حوزه به اشکال مختلف نظارت‌گریز هستند. در بازدیدهای میدانی مکرر، شخصاً با مواردی برخورد کرده‌ام که در مناطق جنوبی، کیفیت عملکرد و پرداخت حقوق بسیار بهتر و با کمترین تأخیر بوده هست، اما در همان زمان، در مناطق شمالی و برخوردار، کارگران متعددی از یک پیمانکار خاص وجود داشتند که تا حدود سه ماه حقوقشان عقب افتاده قرار دارای بود.
امیدوارم که اکنون همه‌ی پرداخت‌ها به‌روز شده باشد، اما واقعیت این هست که این ناهماهنگی‌ها نشانه‌ی وجود ضعف ساختاری هست.
کارگر غیرمجاز در دسترس، کارگر بومی بی‌انگیزه
چرا با وجود ادعای استخدام نیروهای ایرانی، هنوز اتباع خارجی در سیستم باقی مانده‌اند؟ آیا این ناشی از کمبود نیروی کار داخلی است یا ضعف در مدیریت؟
مسأله‌ی اصلی این هست که وجود کارگر غیرمجاز در دسترس و نبود انگیزه برای کارگر بومی، دو پدیده‌ی مرتبط هستند. دلایل متعددی در بطن این مسئله وجود دارد.
شهرداری، با وجود همه کاستی‌ها، در چندین حوزه‌های فراداست، جایگاه قانونی برای اصلاح و تغییر راهبرد ندارد و صرفاً می‌تواند نحوه مواجهه با مشکل را مدیریت کند.
اما ریشه مسئله در جای دیگری هست: حداقل دستمزد فعلی، حتی کفاف یک زندگی ابتدایی در تهران را نمی‌دهد. مشاغل مرتبط با جمع‌آوری پسماند عمدتاً به کارگر ساده نیاز دارند، در حالی‌که ساکنان بومی در کلان‌شهرها تلاش می‌کنند روش‌های بهتری برای تأمین معیشت خود پیدا کنند. وقتی شغلی با پرداخت نامنظم و بدون حمایت مالی و اجتماعی همراه هست، طبیعی هست که فاقد جذابیت باشد.
مسئله فقط حقوق نیست؛ تعادل هزینه و نتیجه از بین رفته
با توجه به وضعیت فعلی پرداخت‌ها و کیفیت خدمات شهری، ارزیابی شما از نتیجه عملکرد فعلی چیست؟
هرکسی که بعد از ساعت یازده شب در تهران گشت‌و‌گذاری داشته باشد، متوجه خواهد گردید که علی‌رغم تلاش‌های شبانه‌روزی نیروهای پاکبان، مسائلی در جوانب کار وجود دارد که نتیجه نهایی را با هزینه‌های انجام‌شده در یک کفه‌ی ترازو متعادل نشان نمی‌دهد.
یعنی ما در ظاهر خدمات مستمر داریم، اما حاصل کار، تناسبی با حجم هزینه‌ها ندارد. این نشان می‌دهد که مشکل فقط در پرداخت حقوق یا کمبود نیرو نیست، بلکه ریشه در ساختار و شیوه اداره خدمات شهری دارد.
دیدگاه‌ها