ترکیه با همکاری روسیه وارد دنیای هسته‌ای شد
به گزارش پول و تجارت؛ ترکیه در آستانه رویدادی تاریخی در حوزه انرژی قرار گرفته هست. رئیس‌جمهور رجب طیب اردوغان هفته گذشته اعلام کرد کشورش آماده آغاز تولید برق از نخستین نیروگاه هسته‌ای خود در مرسین هست؛ رخدادی که آن را «آغاز عصر جدید انرژی» برای ترکیه توصیف کرد.
نیروگاه هسته‌ای آک‌کویو که با همکاری روسیه و با هزینه‌ای نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار ساخته خواهد گردید، شامل چهار رآکتور با ظرفیت تولید مجموع ۴.۸ گیگاوات هست.
بر اساس اعلام دولت، نخستین واحد آن مراحل آزمایشی را پشت سر می‌گذارد و در آینده‌ای نزدیک وارد مدار تولید خواهد گردید. چهار رآکتور نیروگاه تا سال ۲۰۲۸ رفته‌رفته فعال خواهند گردید و انتظار می‌رود سالانه ۳۵ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کنند؛ معادل حدود ۱۰ درصد از مصرف داخلی برق ترکیه.
این پروژه که در سال ۲۰۱۸ آغاز گردید، نتیجه توافقی میان ترکیه و روسیه در سال ۲۰۱۰ هست. قرار قرار دارای بود واحد نخست در سال ۲۰۲۳ و هم‌زمان با صدمین سالگرد تأسیس جمهوری به بهره‌برداری برسد، اما پیچیدگی‌های فنی و تأثیر همه‌گیری کرونا موجب تأخیر آن گردید. با این حال، دولت ترکیه معتقد هست با راه‌اندازی آک‌کویو، کشور رسماً به جمع دارندگان انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز می‌پیوندد.
گامی راهبردی برای استقلال انرژی
آنکارا سال‌هاست برای رهایی از وابستگی به واردات سوخت‌های فسیلی تلاش انجام می‌دهد. حدود ۷۰ درصد از انرژی مصرفی ترکیه از خارج تأمین خواهد گردید، عمدتاً از روسیه، ایران و جمهوری آذربایجان؛ موضوعی که فشار قابل‌توجهی بر تراز تجاری کشور وارد انجام می‌دهد.
بر اساس برآوردها، بهره‌برداری کامل از نیروگاه آک‌کویو امکان داردد واردات گاز طبیعی را سالانه تا ۱.۵ میلیارد دلار کاهش دهد. اردوغان بیان می‌کند این نیروگاه «نماد استقلال انرژی» ترکیه هست و آغاز تولید برق هسته‌ای، وابستگی خارجی کشور را به‌شدت کاهش می‌دهد.
او نیز با اشاره به قرار گرفتن انرژی هسته‌ای در فهرست انرژی‌های سبز کمیسیون اروپا، تأکید کرد این مسیر با اهداف توسعه پایدار و برنامه خنثی‌سازی کربن ترکیه همسو هست. طبق برنامه دولت، تا سال ۲۰۳۵ حدود ۱۱ درصد از برق کشور از انرژی هسته‌ای تأمین خواهد گردید و این سهم تا سال ۲۰۵۳ به ۳۰ درصد افزایش می‌یابد.
ابعاد اقتصادی و صنعتی پروژه
اهمیت آک‌کویو تنها در تولید برق خلاصه نخواهد گردید؛ بلکه به‌گفته مقام‌های ترکیه، این نیروگاه به محرکی برای رشد اقتصادی، اشتغال و انتقال فناوری تبدیل شده هست. در اوج عملیات ساخت‌وساز، بیش از ۱۶ هزار نفر – عمدتاً کارگر و مهندس ترک – در پروژه مشغول بودند و با آغاز بهره‌برداری، حدود ۴ هزار شغل تخصصی دائم در زمینه مهندسی، تعمیرات و بهره‌برداری ایجاد خواهد گردید.
بیش از ۲ میلیارد دلار قرارداد نیز با شرکت‌های داخلی برای تأمین تجهیزات و خدمات منعقد شده هست که موجب رشد صنایع فولاد، الکترونیک و مکانیک در این کشور شده هست. دولت ترکیه برآورد انجام می‌دهد این پروژه در دهه‌های آینده بیش از ۵۰ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی ترکیه بیفزاید؛ از طریق تثبیت قیمت انرژی، کاهش هزینه واردات و توسعه مناطق جنوبی.
استان مرسین که میزبان نیروگاه هست، به‌تدریج به یکی از قطب‌های صنعتی و فناوری ترکیه بدل شده و پیش‌بینی خواهد گردید در سال‌های آینده نقش محوری در زنجیره تأمین انرژی کشور ایفا کند.
برنامه‌ریزی برای نیروگاه‌های جدید
دولت ترکیه قصد دارد مسیر انرژی هسته‌ای را با احداث نیروگاه‌های جدید ادامه دهد. اردوغان به‌تازگی اعلام کرد برنامه‌هایی برای ساخت دو نیروگاه دیگر در «سینوپ» در ساحل دریای سیاه و منطقه «تراقیا» در شمال‌غرب کشور در دست بررسی هست.
وزیر انرژی ترکیه نیز از مذاکرات با روسیه، چین، کانادا و کره جنوبی برای توسعه این پروژه‌ها خبر داده و از احتمال همکاری سه‌جانبه میان ترکیه، آمریکا و کره جنوبی در ساخت نیروگاه سینوپ سخن گفته هست. هدف دولت، ایجاد سه نیروگاه بزرگ هسته‌ای تا میانه قرن حاضر هست.
بر اساس برنامه‌های اعلام‌شده، ترکیه می‌خواهد تا سال ۲۰۳۵ به ظرفیت نصب‌شده ۷.۲ گیگاوات انرژی هسته‌ای برسد (معادل شش رآکتور بزرگ) و این ظرفیت را تا ۲۰۵۰ به ۲۰ گیگاوات افزایش دهد. تحقق این هدف مستلزم ساخت حداقل هشت رآکتور جدید و چندین رآکتور کوچک مقیاس هست که حدود ۵ گیگاوات برق دیگر تولید خواهند کرد.
فرصت‌ها و چالش‌ها
به گفته «احمد ضیا جوکلاب»، پژوهشگر مرکز مطالعات سیاست خارجی ترکیه، انرژی هسته‌ای یکی از پایه‌های راهبردی کشور برای کاهش وابستگی به واردات هست. او بیان می‌کند: «نیروگاه آک‌کویو امکان داردد حدود ۱۰ درصد از نیاز برق ترکیه را تأمین کند و در عین حال موجب ثبات در عرضه انرژی و کاهش واردات شود.»
با این حال، جوکلاب هشدار می‌دهد که مدل همکاری کنونی با روسیه، که بر اساس فرمول «ساخت، تملک و بهره‌برداری» (BOO) طراحی شده، ممکن هست وابستگی فنی و سیاسی جدیدی به مسکو ایجاد کند؛ زیرا کنترل سوخت، نگهداری و بهره‌برداری در دست شرکت روسی «روس‌اتم» باقی می‌ماند.
او تأکید انجام می‌دهد ترکیه برای دستیابی به استقلال واقعی باید فناوری هسته‌ای را بومی کند، تولید سوخت را در داخل توسعه دهد و همکاری‌های خود را با شرکای متنوع بین‌المللی گسترش دهد. نیز، ترکیب انرژی هسته‌ای با منابع تجدیدپذیر امکان داردد به تضمین امنیت انرژی پایدار کمک کند.
با نزدیک شدن ترکیه به آغاز تولید برق هسته‌ای از نیروگاه آک‌کویو، این کشور در آستانه ورود رسمی به باشگاه تولیدکنندگان انرژی هسته‌ای قرار گرفته هست. پروژه‌ای که نه‌تنها منبعی جدید برای تولید برق فراهم انجام می‌دهد، بلکه مسیر تازه‌ای برای استقلال انرژی، رشد اقتصادی و ارتقای جایگاه فناوری ترکیه در دهه‌های آینده ترسیم کرده هست.
منبع: فارس
ارسال دیدگاه
دیدگاه‌ها