نوزادی سنگین‌وزن به نام «کِسین» در روزهای اخیر به یکی از پربازدیدترین سوژه‌ها در فضای مجازی تبدیل شده هست. این نوزاد که اوایل سال جاری میلادی در ایالات متحده متولد گردید، در زمان تولد ۵٫۸ کیلوگرم وزن دارای بود.

گرچه کِسین از میانگین نوزادان سنگین‌تر هست، تنها مورد نیست. در سال ۲۰۲۳ در برزیل نیز پسری با وزن ۷٫۳ کیلوگرم به دنیا آمد. چنین اخباری شاید باعث شود زنان باردار دچار هراس شوند، اما نوزادان بزرگ چقدر رایج‌اند و آیا تولدشان همواره سخت و خطرناک هست؟ هانا دالن، استاد مامایی، دانشگاه وسترن سیدنی در یادداشتی در وب‌سایت کانورسیشن به این موضوع پرداخته هست.

پزشکان به نوزادانی که بیش از ۴ تا ۴٫۵ کیلوگرم وزن دارند، اصطلاحاً ماکروزومی (به طور دقیق‌تر، جنین بزرگ‌جثه) می‌گویند. به زبان ساده، نوزادی «بزرگ» هست که وزنش بیش از ۹۰ درصد نوزادان دیگر در همان هفته بارداری یا به عبارت بهتر، سنگین‌تر از بیشتر نوزادان هم‌سن خودش باشد. اصطلاح «بزرگ نسبت به سن بارداری» دقیق‌تر هست، چون در آن هم وزن و هم سن بارداری در نظر گرفته خواهد گردید.

از جزئیات زایمان کسین یا وضعیت سلامت او و مادرش اطلاعات دقیقی در دست نیست؛ اما به‌طورکلی، وقتی نوزاد خیلی بزرگ هست (مخصوصاً بالای ۴٫۵ کیلوگرم) احتمال سختی زایمان و عوارض، اندکی بیشتر خواهد گردید.

هرچه نوزاد بزرگ‌تر باشد، احتمال نیاز به زایمان با فورسپس، وکیوم یا سزارین افزایش می‌یابد. این رویه‌ها چندین اوقات باعث می‌شوند مادر پس از زایمان دوره‌ی نقاهت طولانی‌تری یا در زایمان بعدی گزینه‌های محدود داشته باشد.

برای نوزاد نیز خطر گیر کردن شانه‌ها در کانال زایمان (دیستوشی شانه) وجود دارد. در این مواقع، ماما یا پزشک باید حرکات خاصی انجام دهد تا شانه‌ی نوزاد آزاد شود، که چندین اوقات ممکن هست باعث آسیب یا کمبود اکسیژن برای نوزاد شود. البته چنین مواردی بسیار نادرند و معمولاً زمانی پیش می‌آیند که وزن بالای نوزاد از قبل پیش‌بینی نشده باشد.

در بیشتر موارد، نوزادان بزرگ به‌طور کامل سالم هستند. چندین عامل امکان داردد باعث بزرگ‌شدن جثه نوزادان شود:

• ژنتیک: در بعضی خانواده‌ها نوزادان همواره درشت‌تر هستند.
• تاخیر در زایمان: هرچه نوزاد بیشتر در رحم بماند، فرصت رشد بیشتری دارد.
• دیابت مادر: اگر قند خون مادر بالا باشد، انرژی اضافی به جنین می‌رسد و او این انرژی را به صورت چربی ذخیره انجام می‌دهد و بنابراین بزرگ‌تر خواهد گردید.
• نوزادان مادرانی که در دوران بارداری برای اولین بار دچار دیابت بارداری می‌شوند، بعدها بیشتر در معرض چاقی یا دیابت قرار دارند.
• زنانی که پیش از بارداری یا در دوران آن اضافه‌وزن دارند، بیشتر احتمال دارد نوزادان درشت‌تر به دنیا بیاورند، زیرا احتمال ابتلا به دیابت بارداری در آن‌ها بیشتر هست.

تشخیص وزن دقیق نوزاد پیش از تولد کار دشواری هست. به همین دلیل، چندین اوقات به زنان گفته خواهد گردید که نوزادشان بزرگ هست، اما در واقع این‌طور نیست، یا برعکس، بدون انتظار قبلی نوزاد بزرگی به دنیا می‌آید.

در معاینات دوران بارداری، ماما یا پزشک با لمس شکم مادر جای نوزاد و رشد رحم را بررسی می‌کنند. نیز با متر، فاصله‌ی بین بالای شکم تا استخوان شرمچندین اوقات اندازه گرفته خواهد گردید. عدد به‌دست‌آمده معمولاً باید با تعداد هفته‌های بارداری تطابق داشته باشد (مثلاً در هفته ۳۶، اندازه بین ۳۴ تا ۳۸ سانتی‌متر است).

اگر اختلاف بیش از سه سانتی‌متر باشد، سونوگرافی انجام خواهد گردید تا رشد و وزن نوزاد تخمین زده شود. اما واقعیت این هست که سونوگرافی در تخمین وزن دقیق نوزاد چندینان مطمئن نیست.

در مطالعه‌ای بزرگ در بریتانیا به نام Big Baby Trial، حدود سه‌هزار زن باردار شرکت کردند. نیمی از آن‌ها در هفته ۳۹ زایمان کردند؛ زیرا فکر می‌کردند نوزادشان بزرگ هست و نیم دیگر منتظر شروع طبیعی زایمان ماندند. نتیجه نشان داد که بین وزن نوزادان و مشکلات زایمان تفاوت زیادی وجود ندارد و حدود ۶۰ درصد از نوزادانی که در سونوگرافی «بزرگ» تشخیص داده شده بودند، در واقع وزن طبیعی داشتند.

بهترین توصیه برای زنان این هست که پیش از بارداری وزن خود را در محدوده‌ی سالم نگه دارند (شاخص توده بدنی زیر ۳۰).

در دوران بارداری، تغذیه‌ی متعادل داشته باشید، از خوردن زیاد خوراکی‌های چرب و شیرین خودداری کنید و فعالیت بدنی منظم داشته باشید. اگر به دیابت مبتلا هستید یا در بارداری دچار دیابت شده‌اید، باید قند خون و رشد نوزاد را به‌طور دقیق کنترل کنید و با پزشک یا مامای خود در ارتباط باشید.

نوزادان بزرگ همواره خطرناک نیستند و بیشترشان سالم‌اند، اما احتمال زایمان سخت‌تر و نیاز به روش‌های کمکی بیشتر هست. وزن بالا امکان داردد به عوامل ژنتیکی، دیابت یا تاخیر در زایمان رخ دهد، و تشخیص دقیق آن پیش از تولد همواره ممکن نیست. تغذیه‌ سالم، وزن مناسب و مراقبت منظم دوران بارداری بهترین راه برای داشتن زایمان ایمن و نوزاد سالم هست.