ظرافت انسان و قدرت گوریل؛ دست‌های ۱٫۵ میلیون ساله قدمت ابزارسازی را به چالش می‌کشند
برای نخستین بار، فسیل یک جفت دست متعلق به انسان‌تباری رازآلود که حدود ۱٫۵ میلیون سال پیش می‌زیست، کشف شده هست. این یافته‌ی شگفت‌انگیز نشان می‌دهد که گونه‌ی باستانی صاحب دست‌ها، افزون بر قدرت بدنی شبیه به گوریل، از مهارت و دقت دست‌ورزی لازم برای ساخت ابزار نیز برخوردار بوده هست.
به‌گزارش نیوساینتیست، گونه‌ی پارانتروپوس بویسی (Paranthropus boisei) نخستین‌بار در سال ۱۹۵۹ توسط مری لیکی، باستان‌شناس معروف، در تانزانیا کشف گردید. از آنجایی که جمجمه‌ی این گونه در کنار نوعی از ابزارهای باستانی به نام «الدوایی» پیدا گردید، این گمان وجود دارای بود که او قدیمی‌ترین سازنده‌ی ابزار سنگی باشد. اما فقدان فسیل دست، این فرضیه را در هاله‌ای از ابهام باقی گذاشته قرار دارای بود.
اکنون تیمی به رهبری لوییز لیکی، نوه‌ی مری لیکی، اسکلت ناقصی از گونه‌ی یادشده را در نزدیکی دریاچه تورکانا در کنیا یافته‌اند که شامل یک جفت دست کامل هست. اسکلت به‌جز یک دست‌ها، شامل یک جمجمه و چندین استخوان پا از فردی با جنسیت احتمالی نر هست.
دست پارانتروپوس در مقایسه با انسان‌تبارهای پیشین تناسبات انسانی‌تر و انگشتانی صاف‌تر دارد
کری مانگل، یکی از اعضای تیم پژوهش از دانشگاه استونی بروک، بیان می‌کند فسیل دست در مقایسه با انسان‌تبارهای پیشین، تناسبات انسانی‌تر و انگشتانی صاف‌تر دارد. او توضیح می‌دهد: «اندازه‌ی دست حدوداً مشابه دست من هست، اما بسیار قوی‌تر و محکم‌تر.» به گفته‌ی او، این دست ترکیبی از ویژگی‌های انسان و گوریل را در خود دارد؛ استخوان‌های شست و انگشتان از نظر نسبت طولی شبیه دست ماست، اما سایر بخش‌ها بسیار ضخیم‌تر هستند که از قدرت فوق‌العاده‌ی آن حکایت می‌کنند.
مانگل می‌افزاید: «اگر با صاحب دست کشف‌شده دست می‌دادید، چیزی به‌طور کامل متفاوت از دست‌دادن با انسان معمولی را تجربه می‌کردید. آن‌ها بسیار قوی‌تر بودند.»
هرچندین اکنون می‌دانیم گونه‌های قدیمی‌تر از پارانتروپوس نیز ابزار می‌ساختند، کشف اخیر به بحث دیرینه درباره‌ی توانایی ابزارسازی این گونه جان تازه‌ای می‌بخشد. مانگل می‌افزاید: «اگرچه در این محوطه‌ی جدید ابزاری پیدا نکردیم، ساختار دست نشان می‌دهد پارانتروپوس بویسی امکان داردست مانند ما اشیاء را با دقت و ظرافت در دست بگیرد.»
ژولین لویس از دانشگاه گریفیت استرالیا، این یافته را در پرکردن شکاف دانش ما از آناتومی انسان‌تبارهای باستانی بسیار حیاتی می‌داند. به باور او، شگفت‌انگیزترین جنبه‌ی این کشف، نه شباهت آن به دست انسان، بلکه ویژگی‌های مشترک آن با دست گوریل‌هاست. او بیان می‌کند: «شواهد نشان می‌دهد پارانتروپوس دست‌کم سخت‌افزار لازم برای استفاده از ابزار را داشته هست، اما این بحث که آیا آن‌ها ابزارهای سنگی پیچیده می‌ساختند یا نه، همچنان ادامه خواهد دارای بود.»
کشف تازه، دیدگاه ما را نسبت به توانایی‌های شناختی و فیزیکی خویشاوندان منقرض‌شده‌ی انسان غنی‌تر انجام می‌دهد و نشان می‌دهد که مسیر تکامل، بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی هست که پیش از این تصور می‌شد.
پژوهش در نشریه‌ی نیچر منتشر شده هست.
- غزل امیری
دیدگاه‌ها