به گزارش پول و تجارت به نقل از ایسنا، جمهوری اسلامی ایران روز شنبه اعلام کرد که با منقضی‌شدن قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، دیگر به محدودیت‌های مرتبط بابرنامه هسته‌ای خود پایبند نیست. وزارت امور خارجه ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد که تمامی اقدامات مندرج در توافق، شامل محدودیت‌های اعمال‌شده بر برنامه هسته‌ای ایران و سازوکارهای مرتبط با آن، منقضی شده هست.
«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران نیز در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد اظهار دارای بود که ایران به‌طور کامل و با حسن نیت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پایبند بوده و تعهدات خود را دقیقاً اجرا کرده هست. اما با وجود این پایبندی، ایالات متحده از اجرای تعهدات خود خودداری کرد، از توافق خارج گردید و تحریم‌های غیرقانونی و یک‌جانبه را گسترش داد. تلاش کشورهای اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه فاقد هرگونه اعتبار یا مشروعیت قانونی هست.
از جهات دیگر، وزارت امور خارجه مصر اعلام کرد که «بدر عبدالعاطی» وزیر امور خارجه این کشور، تماس‌هایی با عراقچی، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه ایالات متحده، درباره پرونده هسته‌ای ایران برقرار کرده هست. بیانیه وزارت خارجه مصر افزود که این تماس‌ها بر لزوم ایجاد شرایط مناسب برای بازگشت به مسیر مذاکرات بین تهران و واشنگتن به‌منظور دستیابی به توافقی جامع درباره پرونده هسته‌ای ایران تأکید داشته هست.
گفت‌وگوی ابوشادی با الجزیرهتروئیکای اروپایی از برجام سوءاستفاده کردند
«یسری ابوشادی» بازرس ارشد سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیان کرد‌وگو با الجزیره و در پاسخ به این پرسش که «اعلام ایران مبنی بر عدم پایبندی به محدودیت‌های برنامه هسته‌ای پس از پایان مدت توافق بین‌المللی که ۱۰ سال پیش امضا گردید، به چه معناست؟»، بیان کرد: در ژوئیه ۲۰۱۵، زمانی که توافق برجام امضا گردید، شامل چندین تاریخ مهم برای اجرا قرار دارای بود. این تاریخ‌ها شامل شروع اجرای عملی توافق، محدودیت‌هایی که بر ایران و برنامه هسته‌ای این کشور، به‌ویژه در زمینه غنی‌سازی و مقدار مواد غنی‌شده، اعمال گردید و نیز رفع تحریم‌ها طی هشت سال قرار دارای بود. محدودیت‌های اعمال‌شده بر ایران برای مدت حدود هشت تا ۱۰ سال تعیین شده قرار دارای بود. تاریخ کلیدی و بسیار مهم ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ قرار دارای بود که در این تاریخ، محدودیت‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران به پایان می‌رسید. در عین حال، قرار قرار دارای بود تحریم‌ها به‌طور کامل در همه زمینه‌ها رفع شود.
ابوشادی در ادامه بیان کرد: شرط این تاریخ این قرار دارای بود که تا آن زمان هیچ شکایتی از سوی کشورهای عضو توافق علیه ایران مبنی بر نقض توافق مطرح نشود. اما کشورهای تروئیکای اروپا (انگلیس، فرانسه، آلمان) از این تاریخ سوءاستفاده کردند و حدود یک ماه و نیم پیش اعلام کردند که ایران توافق را نقض کرده هست. آنها موفق شدند در شورای امنیت قطعنامه‌ای را تصویب کنند که ایران را ناقض توافق اعلام کند. هدف آنها جلوگیری از رفع کامل تحریم‌ها و محدودیت‌ها در تاریخ ۱۸ اکتبر قرار دارای بود.
او تصریح کرد: از جهات دیگر، ایران اعلام کرد که خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ توافق را نقض کرد و به همین دلیل، ایران از سال ۲۰۱۹ خود را ملزم به اجرای کامل توافق نمی‌دانست. از سال ۲۰۱۹ به بعد، ایران به‌تدریج شروع به نقض بخش‌هایی از توافق کرد و در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، عملاً تمام محدودیت‌های اعمال‌شده بر برنامه هسته‌ای خود را زیر پا گذاشت.
بازرس پیشین آژانس با بیان اینکه «امروز، ایران به‌صراحت اعلام کرد که با پایان این تاریخ، همه چیز مرتبط با توافق به پایان رسیده و توافق عملاً منقضی شده هست.»، بیان کرد: اگرچه چندین بندهای توافق برای مدت بیش از ۱۰ سال قرار دارای بود، اما محدودیت‌های اصلی همگی برای ۱۰ سال تعیین شده بودند. حالا که این ۱۰ سال گذشته، تمام بندهای توافق لغو شده و ایران اعلام کرده که از این پس حق دارد غنی‌سازی را به هر سطحی که می‌خواهد افزایش دهد، واحدهای سانتریفیوژ پیشرفته‌تری تولید کند و اقدامات دیگری انجام دهد. ایران نیز اعلام کرده که هیچ قطعنامه‌ای از سوی تروئیکا یا شورای امنیت را به رسمیت نمی‌شناسد و با حمایت روسیه و چین، معتقد هست که توافق قدیمی دیگر وجود ندارد و شکایت تروئیکا اهمیتی ندارد. بنابراین، شورای امنیت نمی‌تواند بار دیگر تحریم‌ها را اعمال کند.
مقر آژانس در وینوظیفه آژانس نظارت بر توافق‌نامه پادمان‌ها با ایران هست
خبرنگار الجزیره از ابوشادی پرسید «سازمان‌های بین‌المللی، مانند شورای امنیت و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چگونه با این تصمیم ایران برخورد خواهند کرد؟» که او بیان کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ ارتباطی با توافق ۲۰۱۵ ندارد، عضو آن نیست و مسئولیتی در قبال آن ندارد. آژانس مسئول توافق دیگری هست که به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) و توافق‌نامه پادمان‌ها مربوط خواهد گردید. وظیفه آژانس بررسی این هست که ایران به‌عنوان کشوری که سلاح هسته‌ای ندارد، به تعهدات خود در چارچوب ان‌پی‌تی پایبند باشد.
او با اشاره به این نکته که «آژانس در کنار این، به‌طور غیرمستقیم اجرای توافق ۲۰۱۵ را هم نظارت می‌کرد، اما عضو آن نبود»، بیان کرد: حالا که توافق ۲۰۱۵ منقضی شده، آژانس هیچ ارتباطی با آن ندارد و این موضوع نمی‌شود بر وظایف آژانس تأثیر بگذارد. وظیفه آژانس نظارت بر توافق‌نامه پادمان‌ها با ایران هست که بر اساس آن، ایران به‌عنوان کشوری بدون سلاح هسته‌ای، تحت بازرسی قرار دریافت می‌کند.
بازرس پیشین آژانس در ادامه بیان کرد: تا چندین روز پیش، بازرسان آژانس در ایران حضور داشتند و بازرسی‌های عادی، نه بازرسی‌های ویژه مرتبط با برجام را انجام می‌دادند. بنابراین، نمی‌شود این دو موضوع را با هم اشتباه گرفت. چندین رسانه‌ها به اشتباه اعلام می‌کنند که ایران همه چیز را متوقف کرده، اما این درست نیست. ایران همچنان به معاهده ان‌پی‌تی و بازرسی‌های آژانس در تأسیسات اعلام‌شده خود پایبند هست.
ابوشادی نیز بیان کرد: توافق ۲۰۱۵، ایران را به محدودیت‌های اضافی، مانند غنی‌سازی در سطح ۳.۶ درصد یا مقدار مشخصی اورانیوم، ملزم می‌کرد. اما حالا ایران اعلام کرده که غنی‌سازی را به ۶۰ درصد رسانده و ۵۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا در می‌تواند. این نشان می‌دهد که بندهای توافق ۲۰۱۵ دیگر اجرا نمی‌شوند. اما آژانس به این موضوع کاری ندارد؛ وظیفه آژانس فقط نظارت بر ان‌پی‌تی و توافق‌نامه پادمان‌هاست که ایران تاکنون آن را متوقف نکرده و همچنان به بازرسی‌های عادی اجازه می‌دهد.
بیانیه ترامپ درباره حملات تجاوزکارانه به ایرانادعای ترامپ درباره نابودی برنامه هسته‌ای ایران اغراق‌آمیز هست
مجری الجزیره در ادامه از ابوشادی پرسید: «پیش‌تر دسترسی به اطلاعات درباره تأثیر حملات آمریکا و اسرائیل، به‌ویژه حمله اخیر آمریکا، بسیار دشوار قرار دارای بود. آیا این حملات واقعاً برنامه هسته‌ای ایران را سال‌ها به عقب راند؟ حالا که چندین ماه گذشته، آیا موضوع روشن‌تر شده یا همچنان ابهام وجود دارد؟». بازرس سابق آژانس در پاسخ بیان کرد: از همان روز اول گفته‌ام که رئیس‌جمهور ترامپ در ادعایش مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران را برای سال‌ها نابود کرده، عجله کرده هست. او ادعا کرد که حمله به‌ویژه به تأسیسات فردو همه چیز را پایان داده، اما این ادعا با واقعیت همخوانی ندارد و اغراق‌آمیز هست. او چندین روز پیش هم این ادعا را تکرار کرد، اما من کاملاً با او مخالفم. ایران که توانسته ده‌ها هزار سانتریفیوژ تولید کند، می‌تواند دوباره آنها را بسازد.
او تصریح کرد: تصور اینکه آمریکا و اسرائیل برنامه هسته‌ای ایران را کاملاً نابود کرده‌اند، اشتباه هست. البته، این حملات به تأسیسات اعلام‌شده و علنی ایران، مانند فردو، نطنز و اصفهان، ضربه سنگینی وارد کرد. هم‌اکنون، غنی‌سازی در این تأسیسات کاملاً متوقف شده و ایران هنوز تلاشی برای بازسازی یا بازیابی این تأسیسات نکرده هست. اما آیا این‌ها تمام توانمندی‌های ایران هستند؟ ما نمی‌دانیم.
بازرس پیشین آژانس با اشاره به اینکه «ایران اعلام کرده که ۱۰ تن اورانیوم غنی‌شده، شامل ۵۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا (۶۰ درصد)، در می‌تواند.»، بیان کرد: ایران بیان می‌کند به خاطر آسیب‌دیدگی تأسیسات، فعلاً اجازه بازرسی نمی‌دهد. اما ایران آماده مذاکره هست و به‌عنوان اهرمی برای مذاکره اعلام کرده که حاضر هست از اورانیوم با غنای بالا صرف‌نظر کند، به شرطی که مذاکراتی برای رفع تحریم‌ها انجام شود.
ابوشادی با انتقاد از اروپایی‌ها بیان کرد: به نظر من، اقدام تروئیکا برای محکوم کردن ایران در شورای امنیت شتاب‌زده قرار دارای بود. بهتر قرار دارای بود به جای این کار، مذاکره و تفاهم صورت می‌گرفت. ایران آماده آن قرار دارای بود و حتی پیشنهاد روسیه برای به تعویق انداختن تصمیم شورای امنیت به مدت ۶ ماه نیز از سوی تروئیکا و آمریکا رد گردید. این تصمیم دلایل سیاسی دارد و من نمی‌خواهم وارد جزئیات سیاسی شوم.
عراقچی پیش از سفر به نیویورکبه باور من، مذاکرات در پیش هست
مجری الجزیره ار ابوشادی درباره احتمال اقدامات تجاوزکارانه دوباره آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران پرسید که او بیان کرد: در این رابطه، دو سناریو امکان دارد در نظر گرفت. سناریوی اول این هست که آمریکا یا اسرائیل قصد حمله مجدد به تأسیسات ایران را داشته باشند. اما سؤالم این هست: کدام تأسیسات؟ آنها قبلاً تأسیسات شناخته‌شده را هدف قرار داده‌اند. آیا اطلاعات جدیدی از تأسیسات دیگر دارند؟ بعید هست. حتی نمی‌دانند اورانیوم غنی‌شده ایران کجاست که بخواهند آن را هدف قرار دهند. بنابراین، به نظر من، حمله مجدد تأثیر محدودی خواهد دارای بود و بعید هست عملی باشد، هرچند تهدید به آن ممکن هست.
او تصریح کرد: سناریوی دوم، که به نظر من محتمل‌تر هست، این هست که آمریکا با تشدید فشارهای سیاسی و تحریم‌ها، سعی کند بخشی از مردم ایران یا گروه‌هایی را علیه دولتشان تحریک کند تا شاید تغییر نظام رخ دهد. اما آیا این واقع‌بینانه هست؟ ایران کشوری بزرگ با منابع غنی مانند نفت و توانمندی‌های قابل‌توجه هست. مردم ایران نظرات متفاوتی دارند.
بازرس پیشین آژانس با اشاره به تلاش‌های ایران برای عدم بازگشت تحریم‌ها بیان کرد: نکته مهم این هست که پیش از تصمیم ۲۸ سپتامبر برای بازگرداندن تحریم‌ها، ایران تلاش‌های زیادی در سازمان ملل، به‌ویژه در نیویورک، انجام داد. این نشان می‌دهد که طرف مقابل از ابتدا قصد دارای بود قطعنامه علیه ایران تصویب شود و تحریم‌ها بازگردد. چرا؟ به نظر من، این رویکرد به سناریوی دوم برمی‌گردد؛ افزایش تحریم‌ها و فشارها برای ایجاد نارضایتی داخلی در ایران. اما فکر نمی‌کنم این مسیر ادامه پیدا کند.
ابوشادی در پایان بیان کرد: من باور دارم که مذاکرات در پیش هست و ایران همچنان برای مذاکره، به‌ویژه با آمریکا، آماده هست. مصر هم اکنون نقش مهمی ایفا انجام می‌دهد و به‌عنوان یک کشور بزرگ، در حال میانجی‌گری بین ایران، آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هست. امیدوارم این مذاکرات به راه‌حلی صلح‌آمیز منجر شود و نیازی به راه‌حل نظامی نباشد.
دیدگاه‌ها