پشت پرده افزایش قیمت گوشت از زبان رئیس شورای تأمین دام کشور؛ از تغییر سیاست‌های ارزی تا کاهش واردات

به گزارش پول و تجارت؛ ارزیابی‌های میدانی نشان می‌دهد که طی ماه‌های اخیر، قیمت گوشت قرمز در بازار آزاد از مرز یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در هر کیلوگرم عبور کرده و در چندین اقلام، حتی نرخ‌هایی بالاتر نیز به ثبت رسیده هست.

از جهات دیگر، کاهش حجم عرضه گوشت در قالب طرح تنظیم بازار موجب شده که بخش قابل‌توجهی از مصرف‌کنندگان، به‌ویژه اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه، دسترسی کمتری به این کالای اساسی داشته باشند. این در حالی هست که فلسفه اجرای طرح تنظیم بازار، حمایت از همین گروه‌های درآمدی و ایجاد ثبات قیمتی در بازار بوده هست.

چندین فعالان صنفی معتقدند که اگرچه واردات گوشت منجمد از چندین کشورها در جریان هست، اما حجم آن پاسخگوی تقاضای فعلی نیست و نظر به افزایش هزینه‌های واردات ناشی از تغییر ارز تخصیصی از ترجیحی به مبادله‌ای، عملاً گوشت وارداتی نیز با قیمت‌هایی عرضه خواهد گردید که فاصله چندانی با نرخ بازار آزاد ندارد.

در مجموع، ترکیب این عوامل منجر به نابسامانی در بازار گوشت شده و چشم‌انداز کاهش قیمت در کوتاه‌مدت را با ابهام مواجه کرده هست، مگر آنکه سیاست‌های حمایتی دولت با دقت و سرعت بیشتری اجرا شود.

این در شرایطی هست که وزارت جهاد کشاورزی طی روزهای اخیر وعده کاهش قیمت گوشت قرمز را داده، بررسی‌ها و بیان کرد‌وگوهای میدانی اقتصادنیوز نشان می‌دهد نه تنها این کاهش رخ نداده، بلکه قیمت گوشت قرمز در قالب طرح تنظیم بازار با افزایش قابل توجهی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان همراه بوده هست.

منصور پوریان، رئیس شورای تأمین دام کشور، در بیان کرد‌وگو با «اقتصادنیوز» به بررسی وضعیت بازار گوشت و دلایل افزایش قیمت آن در ماه‌های اخیر پرداخت.

مشروح گفتگوی پول و تجارت با منصور پوریان، رئیس شورای تأمین دام کشور را بخوانید؛

***

*آقای پوریان! طی ماه‌های اخیر شاهد افزایش قابل‌توجه قیمت گوشت قرمز در بازار بوده‌ایم. به نظر شما، اصلی‌ترین عوامل مؤثر در این رشد قیمتی چه بوده‌اند؟

افزایش قیمت گوشت قرمز در ماه‌های اخیر، ناشی از مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی هست. نخستین و شاید مهم‌ترین کاهش حجم واردات گوشت نسبت به سال‌های گذشته بودیم. در گذشته بخشی از نیاز کشور از طریق واردات گوشت منجمد یا گرم تأمین می‌گردید، اما به خاطر مسائل ارزی و مشکلات لجستیکی، این روند با کندی مواجه شده هست.

از جهات دیگر، تغییر سیاست‌های ارزی دولت و حذف ارز ترجیحی، باعث افزایش هزینه‌های واردات و بنابراین بالا رفتن قیمت تمام‌شده گوشت وارداتی شده هست. این موضوع موجب گردید که حتی گوشت تنظیم بازاری نیز با قیمتی نزدیک به بازار آزاد عرضه شود، در حالی که هدف از این طرح، حمایت از اقشار کم‌درآمد قرار دارای بود.

* با توجه به دلایلی که مطرح کردید، ارزیابی و پیش‌بینی شما از روند بازار گوشت در ماه‌های پیش‌رو چیست؟

با تثبیت نرخ ارز مبادله‌ای و تداوم واردات، بازار گوشت به‌ویژه در بخش منجمد به سمت قیمت‌های واقعی و منطقی در حال حرکت هست. اگر روند فعلی حفظ شود، امکان دارد انتظار دارای بود در هفته‌های آینده، فشار قیمتی بر بازار گوشت کاهش یابد و قیمت‌ها به سطح تعادلی بازگردد.

بازار گوشت در حال بازگشت به تعادل

* با توجه به دلایلی که ذکر کردید می‌توان گفت تغییر سیاست ارزی عمده دلیل کندی در روند واردات و در نهایت افزایش قیمت گوشت بوده است؟

پیش از این، واردات گوشت با ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی انجام می‌گردید. اما با حذف این نوع ارز، واردات حالا با ارز نیمایی (89 هزار توما) یا مبادله‌ای انجام خواهد گردید که فرآیند آن سخت‌تر، زمان‌برتر و پرهزینه‌تر هست. این تغییر باعث گردید در دوره‌ای وقفه ایجاد شود و واردات با تأخیر انجام گیرد. این وقفه زمانی باعث بروز شوک قیمتی در بازار گردید. برای مثال، در هفته‌های گذشته قیمت گوشت برزیلی در بازار منجمد از ۴۰۰ هزار تومان به بالای ۶۰۰ هزار تومان رسید. خوشبختانه اکنون با استمرار واردات و بهبود تامین، بازار در حال بازگشت به تعادل هست.

* جناب آقای پوریان، رصد بازار نشان می‌دهد که عمده گوشت‌های گرم عرضه‌شده در قالب طرح تنظیم بازار، تولیدات داخلی هستند. گوشت وارداتی چه زمان در قالب این طرح وارد بازار خواهند شد؟

بله، بخشی از گوشت وارداتی وارد بازار شده، اما باید تأکید کنم که حجم آن هنوز به‌قدری نیست که بتواند تعادل قابل‌توجهی در بازار ایجاد کند. هم‌اکنون، گوشت‌هایی که در قالب طرح تنظیم بازار به‌ویژه در بخش گوشت گرم عرضه خواهد گردید، عمدتا از دام‌های داخلی تامین شده‌اند و هنوز واردات گوشت گرم به صورت گسترده اتفاق نیفتاده و محصولاتی که در بازار دیده خواهد گردید، بیشتر مربوط به دام داخلی هست.

در خصوص گوشت‌های وارداتی هم بیشتر در قالب محصولات منجمد و با حجم محدود از کشورهای مشخص وارد شده‌اند، که البته مراحل توزیع آن نیز زمان‌بر هست. از طرفی نظر به تغییرات اخیر در سیاست ارزی و حذف ارز ترجیحی، واردات با ارز مبادله‌ای انجام خواهد گردید که همین موضوع باعث افزایش قیمت تمام‌شده و کاهش جذابیت واردات برای بخش خصوصی شده هست.

* رصد بازار نشان می‌دهد که قیمت گوشت‌های عرضه‌شده در قالب طرح تنظیم بازار، نسبت به دوره‌های گذشته حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان افزایش داشته است. از نظر شما، چه عواملی موجب این افزایش قیمت شده‌اند؟

افزایش قیمت گوشت تنظیم بازاری که در هفته‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم، چندین عامل مشخص دارد. نخست اینکه، در سری جدید عرضه، بیشتر گوشت‌های توزیعی از منابع داخلی تأمین شده‌اند؛ در حالی که در دوره‌های قبل بخشی از این نیاز از محل واردات با قیمت پایین‌تر پوشش داده می‌گردید.

دلیل دوم، افزایش هزینه‌های زنجیره تولید و توزیع در داخل کشور هست؛ شامل رشد قیمت نهاده‌های دامی، هزینه‌های بسته‌بندی، حمل‌ونقل و نیز دستمزد. این موارد مستقیما بر قیمت نهایی محصول تأثیرگذار بوده‌اند. سرانجام، باید توجه دارای بود که کاهش واردات گوشت منجمد و تأخیر در توزیع گوشت‌های وارداتی نیز فشار مضاعفی بر بازار وارد کرده و باعث شده تقاضا روی گوشت داخلی متمرکز شود. همین افزایش تقاضا در کنار محدودیت عرضه، یکی از دلایل رشد قیمت در بخش تنظیم بازار به شمار می‌رود.

واردات گوشت گرم در دستور کار هست اما...

 * جناب آقای پوریان، با توجه به نکاتی که مطرح کردید، آیا می‌توان گفت که بخش عمده گوشت‌های وارداتی در حال حاضر از نوع منجمد هستند؟

بله، هم‌اکنون بخش عمده گوشت‌های وارداتی، از نوع منجمد هستند. این واردات عمدتا از کشورهایی مانند برزیل، پاکستان و چندین کشورهای آسیایی انجام خواهد گردید و گوشت‌ها پس از طی مراحل قانونی، قرنطینه، و بسته‌بندی وارد شبکه توزیع می‌شوند. البته واردات گوشت گرم نیز در دستور کار قرار دارد، اما به خاطر پیچیدگی‌های حمل و نگهداری، حجم آن محدودتر هست و با رفع موانع واردات این گوشت گرم هم شدت خواهد گرفت.

نگران واردا گوشت بعد از بازگشت تحریم ها نیستیم

* با فعال شدن مکانیسم ماشه، نگرانی‌هایی در کشور نسبت به احتمال اختلال در روند واردات گوشت به وجود آمده است. آیا در این زمینه پیش‌بینی یا تمهیداتی اندیشیده شده است؟

هم‌اکنون، با وجود فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت چندین تحریم‌ها، نگرانی جدی در خصوص واردات گوشت وجود ندارد؛ چراکه وابستگی ماه به واردات گوشت 20 درصد هست و از کشورهایی انجام می‌دهیم که در تعامل با تحریم‌های بین‌المللی قرار ندارند.

بخش عمده واردات گوشت کشور از مبادی‌ مانند پاکستان، هند، برزیل، روسیه و چندین کشورهای آسیایی انجام خواهد گردید. این کشورها در زمره‌ی مبادی کم‌ریسک و تحریم‌ناپذیر هستند و همکاری تجاری آن‌ها با ایران معمولاً تحت تأثیر تحولات سیاسی غرب قرار نمی‌گیرد.

به علاوه، تدابیری در حوزه تأمین ذخایر استراتژیک در نظر گرفته شده و سازمان‌های مسئول، واردات گوشت را به‌صورت پیوسته و هدفمند ادامه می‌دهند تا خللی در بازار داخلی ایجاد نشود. نیز سیاست‌های تنوع‌بخشی به مبادی وارداتی به‌طور جدی دنبال خواهد گردید تا در صورت بروز اختلال از یک کشور خاص، تأمین از منابع جایگزین صورت گیرد.