رشد پنج‌ برابری سرمایه‌گذاری خطرپذیر؛ ۱۶ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ جذب شد

براساس گزارش سال ۱۴۰۳ انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور، مجموع قراردادهای سرمایه‌گذاری در زیست‌بوم فناوری و نوآوری ایران به ۱۶ هزار و ۱۶۹ میلیارد تومان رسیده هست؛ رقمی که از رشد پنج‌ برابری نسبت به سال گذشته حکایت دارد و نشان‌دهنده افزایش چشمگیر فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، صندوق‌های پژوهش و فناوری و سکوهای تأمین مالی جمعی هست.

از کل این مبلغ، ۱۱ هزار و ۴۳۶ میلیارد تومان معادل ۷۰.۷ درصد از طریق سرمایه‌گذاری خطرپذیر مستقیم انجام شده هست؛ یعنی تزریق سرمایه به شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و استارتاپی در ازای تصاحب سهم. نیز ۳ هزار و ۴۸۹ میلیارد تومان معادل ۲۱.۶ درصد از سرمایه‌گذاری‌ها به شکل مشارکت در پروژه‌ها و بدون تصاحب سهام انجام شده هست.

۷۰ درصد از سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ازای تصاحب سهم به شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپی تزریق شده است

بخش کوچکتری، معادل یک‌هزار میلیارد تومان یا ۶.۲ درصد نیز در قالب سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق مشارکت در تاسیس صندوق‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و سکوهای تامین مالی جمعی انجام گرفته هست.

بر اساس این گزارش، تعداد کل قراردادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر مستقیم در سال گذشته ۲۱۶ مورد بوده و میانگین مبلغ هر قرارداد حدود ۵۳ میلیارد تومان برآورد شده هست. در مجموع نیز اعضای انجمن با انعقاد بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان قرارداد سرمایه‌گذاری نسبت به سال قبل بیش از پنج برابر رشد داشته‌اند.

نقش شرکت‌های برتر در تامین مالی نوآوری

در میان بازیگران فعال این حوزه، شرکت «حرکت اول» با حجم سرمایه‌گذاری ۴۳,۰۳۹ میلیارد ریال بیشترین سهم از قراردادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر مستقیم را به خود اختصاص داده هست. پس از آن، «پگاه داده‌کاوان شریف (تپسل)» با ۳۵ هزار میلیارد ریال و «پیشگامان امین سرمایه پاسارگاد (شناسا)» با ۱۱ هزار و ۵۵۰ میلیارد ریال در جایگاه‌های دوم و سوم قرار دارند.

حرکت اول و تپسل در صدر سرمایه‌گذاران سال ۱۴۰۳ قرار دارند

گزارش انجمن نشان می‌دهد ۷ هزار و ۷۴۲ میلیارد تومان از مجموع سرمایه‌گذاری‌ها به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک اعضا انجام شده و ۱۱ هزار و ۶۷ میلیارد تومان نیز پرداختی مربوط به قراردادهای مستقیم بوده هست. نیز مبلغ ۲۲۲ میلیارد تومان به‌عنوان خروج از سرمایه‌گذاری‌های پیشین ثبت شده هست.

تحلیل آماری قراردادهای انجام‌شده نشان می‌دهد ۶۱.۷۵ درصد از قراردادها در قالب مشارکت در پروژه‌ها، ۳۴.۴۴ درصد به‌صورت قراردادهای سهامی، ۲.۴۸ درصد به شکل قراردادهای قابل‌ تبدیل به سهم و ۱.۳۳ درصد از مدل حق‌الامتیاز (رویالتی) بوده‌اند.

فرایند سرمایه‌گذاری در این اکوسیستم به‌طور میانگین ۱۰۷ روز زمان می‌برد که شامل ۲۱ روز غربالگری اولیه، ۳۵ روز ارزیابی موشکافانه، ۱۹ روز عقد قرارداد و ۹ روز تا نخستین پرداخت هست.

رشد ۴۳ درصدی در پرداخت تسهیلات

در سال ۱۴۰۳، اعضای انجمن مجموعا ۸ هزار و ۳۷۶ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند؛ رقمی که رشد ۴۳ درصدی نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد. این مبلغ از طریق ۵۲۰۹ فقره تسهیلات اعطا شده و میانگین هر تسهیلات ۱.۶ میلیارد تومان بوده هست.

از نظر نوع تسهیلات، ۶۲.۱۱ درصد از آن‌ها قرض‌الحسنه و حمایتی با نرخ‌های پایین (حدود ۴ درصد) برای تولید نمونه‌های اولیه بوده‌اند.

اعضای انجمن مجموعا ۸ هزار و ۳۷۶ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند

نیز ۳۲.۸۵ درصد از تسهیلات به شکل جعاله و با هدف توسعه محصول یا افزایش سهم بازار پرداخت شده هست. حدود ۴ درصد از تسهیلات در قالب لیزینگ برای تجاری‌سازی محصولات فناورانه اختصاص یافته و ۱.۱۱ درصد نیز به شکل استصناع پرداخت شده‌اند.

بیشترین میانگین مبلغ در میان انواع تسهیلات مربوط به لیزینگ با ۲۰,۹۰۴ میلیون ریال بوده هست. از نظر حوزه فعالیت نیز «ماشین‌آلات و تجهیزات» با سهم ۳۴ درصدی در صدر دریافت‌کنندگان قرار گرفته هست.

هوش مصنوعی کمترین و حوزه ماشین‌آلات و تجهیزات بیشترین سهم تسهیلات را به خود اختصاص دادند

محصولات مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته شیمیایی با ۱۳.۱ درصد در رتبه بعدی قرار دارند. در مقابل، هوش مصنوعی فقط ۰.۶ درصد از تسهیلات را به خود اختصاص داده هست.

چالش‌های پیچیده و نبود حمایت ساختاری از سرمایه‌گذاران خطرپذیر

محمدحسین سجادی‌نیری، رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور، در بخش تحلیلی این گزارش اعلام کرد که هرچندین رشد زیست‌بوم نوآوری در سال‌های اخیر قابل‌توجه بوده، اما پیچیدگی‌های جدیدی نیز به همراه داشته هست.

به گفته او، صندوق‌های پژوهش و فناوری اکنون به بازیگران بزرگ و تأثیرگذاری تبدیل شده‌اند، در حالی که صندوق‌های شرکتی (CVC) و سکوهای تامین مالی جمعی نیز جایگاه پررنگ‌تری یافته‌اند. این نهادها در سال گذشته نزدیک به سه‌ هزار میلیارد تومان تامین مالی برای اکوسیستم فناوری انجام داده‌اند.

او تاکید کرد ورود بیش از حد نهادهای نظارتی به حوزه صندوق‌های پژوهش و فناوری، در حالی‌ که سرمایه ثبتی کل آن‌ها هنوز به هشت‌ هزار میلیارد تومان نرسیده، دخالتی افراطی محسوب خواهد گردید و امکان داردد فعالیت این مجموعه‌ها را محدود کند.

صندوق‌های شرکتی (CVC) و سکوهای تامین مالی در سال گذشته سه‌هزار میلیارد تومان تامین مالی انجام داده‌اند.

سجادی‌نیری افزود عملکرد ضعیف تعداد محدودی از صندوق‌ها در پرداخت ضمانت‌نامه‌ها باعث شده تا فضای فعالیت سکوهای تامین مالی جمعی نیز تحت‌تاثیر قرار گیرد و بنابراین، فرابورس ابلاغیه‌هایی صادر کند که نیاز به بازنگری دارد.

رئیس انجمن با انتقاد از نبود حمایت رسمی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر بیان کرد در سال‌های گذشته هیچ برنامه ساختاریافته‌ای برای حمایت از این شرکت‌ها وجود نداشته و در حالی‌ که صندوق نوآوری و شکوفایی از صندوق‌های پژوهش و فناوری پشتیبانی انجام می‌دهد، شرکت‌های VC از هیچ حمایت نهادی برخوردار نیستند.

نظرات

خانواده ما